SÁCH THAY ĐỔI LỊCH SỬ LOÀI NGƯỜI
Vũ Đức Liêm
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG
1. Đọc:
2. Tìm hiểu chung:
a. Tác giả:
- Tiến sĩ Vũ Đức Liêm là nhà nghiên cứu sử học nổi tiếng, hiện tại đang giảng dạy và đảm nhiệm chức vụ Phó trưởng khoa Lịch sử, Đại học Sư phạm Hà Nội.
- Ông đã xuất bản nhiều đầu sách và nhiều bài nghiên cứu khoa học. Ông là tác giả của một số công trình nghiên cứu về lịch sử Việt Nam và Đông Nam Á được xuất bản trên tạp chí và sách biên tập trong và ngoài nước.
b. Tác phẩm:
- Xuất xứ: Lấy từ Tạp chí Tia sáng, số đăng ngày 02/07/2021.
- Thể loại: Văn bản thông tin.
- Một số thuật ngữ được dùng trong văn bản:
+ "tân thư", "tân văn": Danh từ chỉ sách mới, mang kiến thức hiện đại, khác biệt với truyền thống.
+ "diễn ngôn": Sự truyền đạt thông qua lời nói hoặc sự trình bày cụ thể về một đề tài.
+ "thư mục học": Lĩnh vực nghiên cứu về tổ chức và phương pháp hoạt động của thư viện.
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT
1. Giới thiệu vấn đề nghị luận:
- Sách là vật phẩm văn hóa, là lịch sử thu nhỏ của sự giao lưu giữa các nền văn minh.
+ Sách là phả hệ tri thức, là lịch sử kỹ thuật, chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, tư tưởng của một thời đại.
+ Sách ảnh hưởng tới sự tiến hóa của các xã hội.
+ Sách phản ánh sự thay đổi của kênh biểu đạt tri thức, cho thấy sự thay đổi trong thế giới quan, góc nhìn chính trị, tôn giáo, ý thức hệ... của các cộng đồng qua các thời đại.
=> Sách thay đổi lịch sử loài người.
2. Vai trò của sách trong việc thay đổi lịch sử loài người:
- Sách có những tương tác và ảnh hưởng sâu rộng trên nhiều lĩnh vực. Sách ảnh hưởng đến niềm tin, giá trị và cách nhìn nhận thế giới của chúng ta. Chúng là chất xúc tác cho các cuộc cách mạng, khám phá khoa học và truyền cảm hứng cho nhiều cá nhân. + Sách định hình ý thức tập thể.
+ Sách thúc đẩy, níu giữ sự tiến hóa của xã hội.
+ Sách tạo ra các thiết chế và lĩnh vực khoa học.
+ Những cuốn sách mê tín, phù thủy, chiến tranh, tin giả... gây hỗn loạn.
=> Sách có cả vai trò tích cực và tiêu cực.
- Mối quan hệ giữa bạn đọc và sách: Thực hành sách.
+ Hoạt động đọc sách có vai trò như tiếp nhận sự chuyển giao giữa các thời đại: “Một trong… chuyển giao giữa thời đại”.
+ Hành vi đọc, không gian đọc, kĩ thuật đọc, thiết bị đọc, mạng lưới độc giả sẽ thay đổi song song với hoạt động đọc: “Hành vi đọc… chuyện tương lai”.
=> Sách và bạn đọc có mối quan hệ chặt chẽ.
- Sách tạo ra các làn sóng văn hoá, văn minh: “Trên cơ sở đó... nhân loại”. Sách đã thay đổi lịch sử và những thay đổi đó mới chỉ bắt đầu
=> Văn học, qua nhiều hình thức, đóng vai trò then chốt trong việc định hình nhận thức của chúng ta về thế giới và bản thân, khám phá chiều sâu cảm xúc và phản ánh những chủ đề phổ quát về tình yêu, mất mát và điều kiện con người.
- Quan điểm của tác giả: Sách đóng vai trò quan trọng trong việc mở rộng tri thức và thúc đẩy các làn sóng văn hóa toàn cầu.
=> Tác giả có quan điểm tích cực về vai trò của sách trong lịch sử loài người.
- Tác giả sử dụng các dữ liệu lịch sử để chứng minh quan điểm. Dữ liệu lịch sử được sử dụng trong văn bản gồm:
+ Sự phong phú của thư tịch ở Trung Hoa trong giai đoạn Sơ kì Cận đại.
+ Thư tịch và việc sử dụng thư tịch đã góp phần định vị vai trò của tầng lớp "sĩ", những người dẫn dắt xã hội.
3. Tầm quan trọng của sách đối với lịch sử loài người:
- Những cuốn sách có ảnh hưởng lớn đến lịch sử:
+ Sự thịnh vượng của các quốc gia (Ét-uốt Ghíp-bon).
+ Nguồn gốc các loài (Chác-lơ Đác-uyn).
+ Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản (Các Mác và Phri-đơ-rích Ăng-ghen).
- Sự phát triển của ngành in ấn và tác động của nó đến việc truyền bá tri thức và ý tưởng.
- Vai trò của các thư viện và các nhà xuất bản trong việc lưu hành sách.
- Sự thay đổi thói quen đọc sách của con người qua các thời đại.
III. TỔNG KẾT
1. Nội dung:
- Chủ đề của văn bản: Sức mạnh của sách trong việc định hình và thúc đẩy sự tiến hóa của xã hội loài người.
- Sách là một kho tàng tri thức vô giá và là một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của con người. Hiểu rõ về lịch sử sách và vai trò của sách trong xã hội sẽ giúp chúng ta trân trọng và sử dụng sách một cách hiệu quả hơn.
2. Nghệ thuật:
