Câu 1 (2.0 điểm):

Đoạn văn khoảng 200 chữ về vấn đề con người nên biết yêu thương vạn vật:

Trong cuộc sống, con người không chỉ cần yêu thương nhau mà còn phải biết trân trọng, yêu thương vạn vật xung quanh. Thiên nhiên, muông thú, cây cỏ hay ngay cả những sự vật vô tri vô giác đều có giá trị và ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc sống của con người. Khi con người biết nâng niu, trân quý thiên nhiên, biết chăm sóc cây cối, bảo vệ các loài động vật, thì cuộc sống sẽ trở nên hài hòa, bình yên hơn. Yêu thương vạn vật không chỉ là trách nhiệm mà còn là cách để con người cân bằng tâm hồn, rèn luyện lòng nhân ái và sự bao dung. Tuy nhiên, trong thực tế, không ít người lại thờ ơ, vô cảm, thậm chí hủy hoại thiên nhiên, khiến môi trường ô nhiễm, hệ sinh thái suy thoái và nhiều loài động vật đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Điều đó không chỉ khiến thiên nhiên tổn thương mà còn làm con người mất đi những giá trị tốt đẹp của cuộc sống. Vì vậy, chúng ta cần thức tỉnh, thay đổi từ những hành động nhỏ nhất như bảo vệ môi trường, chăm sóc cây cối, bảo vệ động vật, để xây dựng một thế giới xanh – sạch – đẹp và nhân ái hơn. Khi con người biết yêu thương vạn vật, cuộc sống sẽ trở nên tốt đẹp, ý nghĩa và tràn đầy yêu thương

Câu 2 

Trong bài thơ Bên kia sông Đuống, Hoàng Cầm đã khắc họa rõ nét vẻ đẹp của quê hương Kinh Bắc trước và sau khi bị tàn phá bởi chiến tranh. Đoạn thơ thể hiện niềm xót xa, đau đớn trước sự đổi thay tàn khốc mà chiến tranh đã gây ra cho quê hương.

Trước khi chiến tranh xảy ra, quê hương bên kia sông Đuống hiện lên trong vẻ đẹp thanh bình, đậm đà bản sắc văn hóa:

“Bên kia sông Đuống

Quê hương ta lúa nếp thơm nồng

Tranh Đông Hồ gà lợn nét tươi trong

Màu dân tộc sáng bừng trên giấy điệp.”

Những cánh đồng lúa nếp thơm nồng là biểu tượng của cuộc sống trù phú, yên bình. Hình ảnh “tranh Đông Hồ” với “nét tươi trong” không chỉ là niềm tự hào về một nét đẹp văn hóa dân gian mà còn thể hiện sự tươi sáng, bình dị trong cuộc sống thường ngày. Những gam màu rực rỡ trên bức tranh Đông Hồ là biểu tượng cho niềm hân hoan, niềm vui sống và hạnh phúc của người dân nơi đây. Khung cảnh yên bình, quen thuộc ấy là vẻ đẹp truyền thống lâu đời của quê hương Kinh Bắc.

Thế nhưng, khi chiến tranh ập đến, khung cảnh tươi đẹp ấy đã bị tàn phá nặng nề:

“Quê hương ta từ ngày khủng khiếp

Giặc kéo lên ngùn ngụt lửa hung tàn

Ruộng ta khô

Nhà ta cháy

Chó ngộ một đàn

Lưỡi dài lê sắc máu

Kiệt cùng ngõ thẳm bờ hoang.”

Hình ảnh thơ chuyển từ yên bình, tươi sáng sang màu sắc tang thương, đau đớn. Những cánh đồng lúa xanh mướt giờ đã trở nên khô cằn. Ngọn lửa chiến tranh thiêu rụi làng mạc, nhà cửa, để lại cảnh tượng hoang tàn, đổ nát. Hình ảnh “chó ngộ một đàn, lưỡi dài lê sắc máu” mang màu sắc dữ dội, ám ảnh, là biểu tượng cho sự bạo tàn và hủy diệt mà chiến tranh đã mang đến. Cuộc sống của người dân quê hương rơi vào cảnh kiệt quệ, bế tắc và đau thương.

Sự chia ly, mất mát càng trở nên rõ ràng hơn qua những hình ảnh mang đậm giá trị văn hóa:

“Mẹ con đàn lợn âm dương

Chia lìa trăm ngả

Đám cưới chuột đang tưng bừng rộn rã

Bây giờ tan tác về đâu?”

Những bức tranh Đông Hồ vốn là biểu tượng của niềm vui, sự trù phú thì nay đã trở thành biểu tượng của sự tan tác, ly tán. Sự chia lìa không chỉ là mất mát về vật chất mà còn là sự đổ vỡ của các giá trị văn hóa và tinh thần. Hình ảnh “đám cưới chuột” từ chỗ là biểu tượng của sự vui vẻ, sung túc thì nay trở nên tan tác, không còn chốn dung thân.

Đoạn thơ là sự đối lập sâu sắc giữa hai bức tranh quê hương: trước và sau chiến tranh. Trước chiến tranh, quê hương là miền quê trù phú, ấm no, yên bình và giàu bản sắc văn hóa. Nhưng khi chiến tranh tràn đến, quê hương chìm trong khói lửa, chia ly và mất mát. Nỗi đau, sự xót xa của tác giả không chỉ là tiếng lòng của một người con xa quê mà còn là tiếng nói chung của dân tộc trước sự tàn khốc của chiến tranh. Qua đó, tác giả bày tỏ niềm tiếc thương, nỗi đau đớn và khát khao về một ngày quê hương được tái sinh, hồi sinh trong hòa bình và ấm no.

Bằng những hình ảnh giàu sức gợi, Hoàng Cầm đã thành công trong việc khắc họa sự biến đổi của quê hương trước và sau chiến tranh. Đoạn thơ không chỉ là nỗi đau của một người con Kinh Bắc mà còn là lời tố cáo tội ác chiến tranh, đồng thời khơi gợi niềm tự hào về bản sắc văn hóa quê hương, nhắc nhở con người về giá trị của hòa bình và sự sống.

Câu 1 

→ Phương thức biểu đạt chính: biểu cảm.

Câu 2 

→ Nội dung của văn bản: Văn bản thể hiện sự nhắc nhở con người về thái độ sống, kêu gọi sự trân trọng và nâng niu đối với thế giới tự nhiên, con người và những giá trị tinh thần trong cuộc sống. Qua đó, tác giả bày tỏ nỗi xót xa trước những tổn thương mà con người vô tình gây ra cho thiên nhiên và lòng người.

Câu 3 

→ Biện pháp tu từ: Điệp ngữ được sử dụng trong đoạn (7):

• Điệp ngữ: “quen” (xuất hiện nhiều lần trong các câu).

• Tác dụng:

• Nhấn mạnh sự kiên nhẫn, bao dung và im lặng chịu đựng của thiên nhiên, cuộc sống và con người trước những tổn thương mà con người gây ra.

• Gợi lên cảm giác xót xa, lay động lòng trắc ẩn của người đọc, thôi thúc con người sống ý thức, trách nhiệm và trân trọng hơn.

Câu 4 

→ Tác giả nói “Thỉnh thoảng bàn chân nên bị gai đâm” vì:

• Tác giả muốn con người nhận ra những tổn thương mà mình đã vô tình gây ra cho thiên nhiên và con người xung quanh.

• Cơn đau từ việc bị gai đâm là sự thức tỉnh để con người sống chậm lại, biết trân quý và cẩn trọng hơn trong từng hành động, lời nói của mình, tránh làm tổn thương những giá trị đẹp đẽ của cuộc sống.

Câu 5 

→ Bài học ý nghĩa rút ra từ văn bản:

• Hãy sống với lòng trân trọng, yêu thương và trách nhiệm đối với thiên nhiên, con người và cuộc sống xung quanh.

• Đừng vô tâm làm tổn thương người khác hay phá hủy những giá trị tự nhiên, bởi những điều đó dù im lặng chịu đựng nhưng cũng mang nỗi đau sâu sắc.

• Khi gặp tổn thương, hãy coi đó là cơ hội để thức tỉnh, để biết sống bao dung và trân quý hơn.